ROZWÓJ SPORTU ZAPAŚNICZEGO W POLSCE PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ (1945–1989)

Анотація

Zapasy wśród ludów pierwotnych były walką o przetrwanie i dlatego inspirowały do stałego rozwoju. Z powyższych względów zaliczane są do najstarszych sportów świata. Pierwsze eksponaty z tym związane pochodzą z przełomu IV i III tysiąclecia p.n.e. Dowodem na powyższe jest odnaleziona w Egipcie w miejscowości Gebel el-Ark płaskorzeźba kości słoniowej w rękojeści noża kamiennego przedstawiająca postacie zapaśników. Natomiast malowidła i ryciny z tego okresu ukazują, że już wówczas praktykowano określone zachowania w walce wręcz. W rozumieniu ludów starożytnych rozwijały one zarówno ciało jak i psychikę, a najlepsi atleci cieszyli się niezwykłym prestiżem i szacunkiem. Dlatego w roku 708 p.n.e. zapasy włączono do programu igrzysk olimpijskich. Wraz z rozwojem cywilizacji mocowanie się postrzegano jako doskonałą formę kształtowania ciała, zdrowia i ducha. Uprawiał je m.in. wielki myśliciel i filozof za jakiego powszechnie uznawany jest Platon. O doniosłej roli zapaśnictwa w historii ludzkości świadczą też piękne posągi Fidiasza czy Praksytelesa. Na ziemiach polskich pionierem w wychowaniu przez rekreację fizyczną i sport był lekarz Henryk Jordan (1842–1907). Natomiast początki zapaśnictwa zawodowego sięgają końca XIX wieku i związane były z estradą cyrkową, ale pierwsze mistrzostwa kraju w zapasach rozegrano dopiero w 1925 roku. Do wybuchu II wojny światowej organizowano je systematycznie. W drugiej połowie lat czterdziestych XX wieku sport zapaśniczy uprawiali już mieszkańcy trzech regionów Polski północno-wschodniej: Pomorza Gdańskiego, Podlasia oraz Warmii i Mazur. Z uwagi na potencjał gospodarczy, dostęp do stosownej infrastruktury i opiekę specjalistycznych kadr szkoleniowych największe sukcesy odnosili zawodnicy z dawnego województwa gdańskiego. Dobrym tego przykładem jest wychowanek Związkowego Klubu Sportowego „Spójnia” Gdańsk Bernard Knitter. W swojej kategorii wagowej był on wielokrotnym medalistą w rywalizacji krajowej, parokrotnie uczestniczył w mistrzostwach Europy, świata i Igrzyskach Olimpijskich (Rzym 1960, Tokio 1964). Ukoronowaniem jego kariery okazało się powołanie go na stanowisko trenera reprezentacji Polski. Uprawiający zapasy w dwóch pozostałych regionach wyraźnie im ustępowali zarówno w rywalizacji ogólnopolskiej jak i międzynarodowej. Największe zasługi w rozwoju tej dyscypliny na Podlasiu przypisać należy trenerowi Antoniemu Dąbrowskiemu. Na Warmii i Mazurach za najbardziej zaangażowanego uchodził natomiast Zenon Rydziński.

Słowa kluczowe: zapasy, klub, współzawodnictwo, regiony, mistrzostwa.